ن ایرانی در مبارزات مشروطیت فعالانه شرکت داشتند و از حدود سال ۱۲۸۵ سازمان‌های ن شکل گرفتند و در مشروطه خواهی شرکت کردند. اما این جنبش ملی ن، یک خرده جنبش و بخشی از جنبش بزرگ ملی ایران با هدف استقلال کشور و اجرای قانون اساسی بود. مشارکت ن در این وقایع ی خودجوش بود و از احساسات ملی‌گرایانه جدید آن‌ها و تمایلِ به رسمیت شناخته شدن نیرو می‌گرفت.برای تحلیل جریانات فعال ن در دورهٔ مشروطه، چند نکته را باید در نظر گرفت. نکتهٔ اول، بررسی تحولات اجتماعی سال‌های پیش از مشروطه، یعنی از ابتدای دورهٔ قاجار. نکتهٔ دوم، آشکار کردن این مسئله که تحول وضعیت ن، به‌ویژه از زمان مشروطه به بعد، به مقدار زیادی متأثر از جریان مدرنیته و جریان فمینیسم بود. بخش دیگرِ بحث مسائل ن را نیز باید در اعزام دانشجو به خارج و همچنین جریانات رومه‌نگاری و پرداختن به مسائل ن برای بررسی بیشتر از سوی جامعه دانست.
تشکّل‌های ن در انقلاب مشروطیت که در دوره اوّل انقلاب مشروطیت در ایران در دفاع از انقلاب مشروطیت و احقاق حق برابری و رفع ستم بر ن بوجود آمدند متنوع و بی‌شمار بودند.
در جریان تحولات ی انقلاب مشروطه فعالیت بیرونین بیشتر شد. انجمنهای خصوصی و سازمان‌های مخفی ایجاد شدند، در تظاهرات‌ها شرکت کردند و به اقدامات غیرخشونت‌آمیز پرداختند. هرچند که سرانجام در قانون اساسی مشروطه (۱۲۸۵ خورشیدی) بسیاری از حقوق ن همچون قوانین ازدواج، طلاق، سرپرستی فرزند و… نادیده گرفته شد و ن را در کنار مهجوران و مجرمان از حق رأی محروم کرده بود. 
درباره این سایت